Volledig bouwen met hout: Helwig laat zien dat het kan.

houtbranche. Ze vertellen je over nieuwe ontwikkelingen in de branche en ervaringen uit de praktijk. Deze keer aan het woord: Roy Ramaekers van Helwig Kozijnen.

Helwig, de Limburgse timmerfabriek produceert al sinds 1931 houten kozijnen en gevelelementen. Met 90 medewerkers werken ze aan grote nieuwbouw- en onderhoudsprojecten. Zo hebben ze onlangs in Heerlen 492 appartementen geïsoleerd en gerenoveerd met prefab houten gevelelementen inclusief afgelakte en beglaasde kozijnen. Ook zijn ze één van de partners bij de nieuwbouw van 16 huurwoningen in Weert, die volledig met hout gebouwd worden. Roy vertelt over dit project.

Hoe zijn jullie bij dit project betrokken geraakt?

Roy: “In 2016 hebben we meegewerkt aan de bouw van een van de meest duurzame kantoorgebouwen van Nederland volgens de BREEAM methode in Haelen. De ambitie hier was om het hele geraamte, inclusief vloeren en tussenwanden, volledig met hout te bouwen. Een van de partners was de Duitse firma Rombach. Zij hebben het NUR-Holz concept bedacht, waarbij ze complete bouwelementen in lijmvrij hout realiseren. Dit concept trok de aandacht van Wonen Limburg, de grootste woningcorporatie van Limburg. Zij hadden een stuk grond in Weert beschikbaar waar ze duurzame huurwoningen op wilden bouwen. Dat was het begin van de samenwerking.”

Wat houdt het NUR-Holz concept in?

“NUR-Holz betekent letterlijk ‘alleen hout’. Traditioneel worden in Nederland vloeren en binnenwanden gemaakt van beton. In het NUR-Holz concept zijn die elementen 100% van hout gemaakt. De binnenwanden bestaan bijvoorbeeld uit allemaal planken van fijnspar. Die worden in kruislings verband gelegd en bij elkaar gehouden door een deuvelschroef gemaakt van beukenhout. Er komt dus zelfs geen lijm of ijzeren schroef aan te pas. Zoals de naam zegt: alleen hout. Een ontzettend innovatief concept.”

“Het volledige casco bestaat uit hout, en komt geen lijm of schroef aan te pas”

Hoe is dit toegepast bij de bouw van de sociale huurwoningen?

“Bij de sociale huurwoningen in Weert bestaat het volledige casco uit hout: vloeren, binnenwanden en tussenwanden. In de fabriek in Duitsland worden alle elementen volledig op maat gemaakt, inclusief uitsparingen voor bijvoorbeeld kozijnen of elektra. Op de bouwplaats is het bouwen van de woningen vervolgens een kwestie van de houten elementen in elkaar zetten. Binnen een dag staat de ruwbouw.”

“Helwig levert en monteert voor deze woningen de gehele buitenschil: geïsoleerde HSB-gevelelementen, inclusief afgelakte kozijnen voorzien van triple-beglazing. De kozijnen zijn gemaakt van Red Grandis plantagehout met FSC-certificaat en op de gevelelementen worden onbewerkte Siberisch lariksdelen gemonteerd als een open constructie. Hoewel we nog wel duurzame isolatiematerialen en folie gebruiken, bestaan ook de buitengevels voor het overgrote deel uit hout.”

Aan de buitenkant zien we dus hout, maar blijft dit ook aan de binnenkant zichtbaar?

“Ja, ook in de afwerking binnen blijft het hout zichtbaar. Op de wanden zit bijvoorbeeld geen stucwerk en ook schilderen is niet nodig. Daardoor is zo’n woning binnenstappen echt een bijzondere ervaring. Je ruikt de frisse geur van het hout en voelt de natuurlijke sfeer. Daarnaast isoleert hout heel goed. Zelfs als het buiten warm is, blijven de woningen binnen koel.”
Een houten woning binnenstappen is een bijzondere ervaring. Je ruikt de natuurlijke geur van het hout.”

Zie je dit ook terug in de isolatiewaarden?

“Zeker. Een traditionele betoncasco die volgens het Bouwbesluit gebouwd wordt, behaalt een RC-waarde rond de 4,5. De binnenwanden van de NUR-Holz woningen zijn opgebouwd uit 155 millimeter dikke massief houten wanden. Daar worden de houtskeletbouwwanden tegenaan geplaatst. Die bestaan onder andere uit Gutex houtvezel isolatieplaten, onbehandeld vuren stijlen- en regelwerk, geïmpregneerd vuren rachelwerk en Siberische lariksdelen. De totale RC-waarde van deze houten constructie bedraagt 6,89. Het isolerende vermogen van deze woningen is dus veel hoger dan bij wanden die van beton zijn gemaakt. En dat door simpelweg hout te gebruiken.”

En hoe zit het met de duurzaamheid van deze woningen?

“Hout is natuurlijk van zichzelf al een duurzaam product, omdat het in de natuur groeit. Daarnaast hebben we bij dit project nog extra naar duurzaamheid gekeken. Zo komt het hout van de kozijnen uit speciaal daarvoor aangelegde plantagebossen in Uruguay – natuurlijk FSC-gecertificeerd. De NUR-Holz elementen worden vervaardigd uit hout van de fijnspar. Dit hout komt uit Zuid Duitsland.”

Nederland heeft als doel om de bouw in 2050 circulair te maken. Hoe draagt dit project hieraan bij?

“Eén van de vragen van de opdrachtgever was om de bouwelementen makkelijk demontabel te maken. Daar hebben we ook naartoe gewerkt. Sowieso zijn de NUR-Holz elementen aan de binnenkant makkelijk uit elkaar te halen; er is immers geen lijm gebruikt. Maar ook bij de gevelelementen hebben wij ervoor gezorgd dat ze eenvoudig te demonteren zijn. Mochten de huizen hun uiterste gebruiksduur bereikt hebben, dan kunnen we alles uit elkaar halen en ergens anders gebruiken. We hoeven niet tot 2050 te wachten om circulair te bouwen. We doen het nu al.”

“We hoeven niet tot 2050 te wachten om circulair te bouwen. Met hout kan het nu al.”

Volledig bouwen met hout: Helwig laat zien dat het kan

Complete woningen bouwen met hout lijkt voor sommigen toekomstmuziek, maar Helwig timmerfabriek laat zien dat het kan. Niet alleen bij prestigeprojecten, maar ook bij sociale huurwoningen. Dit laat zien dat bouwen met hout zeker rendabel is. Omdat hout zich altijd bewezen heeft, past dit bovendien op meerdere fronten in de circulaire gedachte.

De bouw van houten woningen is niet de enige innovatie waar Helwig bij betrokken is. Zo doen ze regelmatig experimenten om hun kozijnen te verbeteren. Eén van de resultaten was het maken van kozijnen van gras, dat vijf keer meer CO2 opslaat dan normaal hout. Hiermee zijn 5 woningen uitgevoerd voor Wonen Limburg. En bij het project Superlocal in Kerkrade hebben ze bestaande kozijnen omgetoverd tot nieuwe exemplaren. Het hout dat hier gebruikt is, zit dus al bijna 50 jaar in de gevel.

Roy Ramaekers – Helwig